روانشناسی اجتماعی چیست؟

روانشناسی اجتماعی (Social Psychology) یکی از شاخه‌های دانش روانشناسی است که به بررسی رفتارهای اجتماعی مردم می‌پردازد.

نخستین مطالعات و توجه به حوزه رفتار اجتماعی و روانشناسی اجتماعی را متعلق به فارابی می‌دانند. فارابی در کتابهای انگلیسی به نام الفارابی و گاه به نام الفارابیوس (تلفظی که در زبان لاتین رایج شد) شناخته می‌شود (+).

البته مانند بسیاری از شاخه‌های علوم، مطالعه‌ی روشمند در حوزه روانشناسی اجتماعی، به صورت جدی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم آغاز شد.

اگر بخواهیم تعریف روانشناسی اجتماعی را به شکلی دقیق‌تر ارائه کنیم، می‌توانیم به سراغ تعریفی برویم که گوردن آلپورت ارائه کرده است (+):

تعریف روانشناسی اجتماعی:

روانشناسی اجتماعی، مطالعه‌ی علمی و روشمند شیوه‌ی فکر کردن، احساس کردن و رفتار کردن انسان‌ها در حضور مستقیم و ضمنی دیگران است.

همچنین مطالعه‌ی رفتار و افکار و احساسات انسان‌ها، وقتی به عکس‌العمل دیگران – که در آن زمان و مکان نیستند – فکر می‌کنند، در حوزه روانشناسی اجتماعی قرار می‌گیرد.

تفاوت روانشناسی اجتماعی با مردم شناسی و جامعه شناسی

در کنار روانشناسی اجتماعی، شاخه‌های دیگری از دانش هم هستند که به نوعی به بررسی رفتارهای اجتماعی مردم می‌پردازند.

از جمله آنها می‌توان به مردم شناسی و جامعه شناسی اشاره کرد.

اما تفاوت‌های مهمی وجود دارد که روانشناسی اجتماعی را از حوزه‌های مذکور جدا می‌کند.

مهمترین تفاوت بین روانشناسی اجتماعی با مردم شناسی و جامعه شناسی در این است که در روانشناسی اجتماعی، رفتار یک فرد به عنوان عضوی از گروه یا در مجاورت گروه یا در تعامل با گروه مورد توجه قرار می‌گیرد. در حالی که در مردم شناسی و جامعه شناسی، بیشتر به رفتار گروه های انسانی توجه می‌شود.

به عنوان یک مثال، کافی است به کارهای سالومون اش و آزمون معروف اَش در همرنگ شدن با جماعت توجه کنید تا توضیحات بالا برای شما شفاف‌تر شود.

اگر چه در بحث همرنگی با جماعت یک رفتار اجتماعی مورد بحث قرار می‌گیرد، اما هدف نهایی بررسی رفتار یک فرد هنگام قرار گرفتن در یک جامعه است و نه بررسی رفتار کل جامعه.

تفاوت دیگر هم در این است که روانشناسی اجتماعی، در مقایسه با حوزه‌های دیگر، ساختارها و روش‌های علمی‌تر و ریاضی‌تری دارد و حجم مطالعات و تحقیقات علمی و عددی، در مقایسه با نظریات سلیقه‌ای و فردی در آن بیشتر است.

کاربرد روانشناسی اجتماعی در مدیریت

با توجه به توضیحات فوق، به سادگی می‌توانید کاربرد روانشناسی اجتماعی در مدیریت را حدس بزنید.

هر جا که انسان‌ها در یک محیط اجتماعی قرار می‌گیرند و رفتار و نظر و احساسات دیگران بر روی رفتار و دیدگاه و احساسات آنها تاثیر می‌گذارد، پای روانشناسی اجتماعی به میان می‌آید.

دانش مذاکره، تفکر سیستمی، مدیریت ارتباط با مشتری و نیز مدیریت رفتار مصرف کننده، مدیریت تعارض و نیز کار تیمی، از جمله حوزه‌هایی هستند که روانشناسی اجتماعی در آنها نقشی کلیدی ایفا می‌کند.